Η γη και το έδαφος τα τελευταία χρόνια αντιμετωπίζουν διάφορες πιέσεις, όπως η ρύπανση εξαιτίας της γεωργίας και της βιομηχανίας και η διάβρωση του εδάφους, αλλά και ακραία καιρικά φαινόμενα που συνδέονται με την κλιματική αλλαγή.
Στο πλαίσιο αυτό ο Διεθνής Οργανισμός Τροφίμων και Γεωργίας (FAO) κάθε χρόνο από το 2013, στις 5 Δεκέμβρη γιορτάζει την Παγκόσμια Ημέρα Εδάφους. Μια γιορτή που καθιερώθηκε με πρωτοβουλία της Διεθνούς Ένωσης των Επιστημών Εδάφους (IUSS), με στόχο να τονίσει τη σπουδαιότητα του εδάφους ως κρίσιμου συστατικού του φυσικού συστήματος και τη συμβολή του στην ανθρώπινη ευημερία.
Παρά το γεγονός ότι πρόκειται για έναν ιδιαίτερα πολύτιμο φυσικό πόρο, η σημασία του εδάφους συχνά παραμελείται και σπάνια ακούγεται στο δημόσιο διάλογο. Ο ρόλος του είναι πολύπλευρος καθώς:
- είναι ένας ζωντανός πόρος, που φιλοξενεί περισσότερο από το ένα τέταρτο (25%) της βιοποικιλότητας του πλανήτη μας.
- έως και το 90% των ζωντανών οργανισμών ζουν ή πέρασαν μέρος του κύκλου ζωής τους σε έδαφος, ωστόσο γνωρίζουμε μόνο το 1% αυτού του κρυμμένου σύμπαντος
- το 95% των τροφίμων μας προέρχεται από εδάφη
- δεσμεύει σημαντικές ποσότητες διοξειδίου του άνθρακα συνεισφέροντας με τον τρόπο αυτό στην επιβράδυνση της κλιματικής αλλαγής
- αποτελεί μια μεγάλη δεξαμενή βιοποικιλότητας
- σχεδόν όλα τα αντιβιοτικά που παίρνουμε για να μας βοηθήσουν να καταπολεμήσουμε τις λοιμώξεις δημιουργήθηκαν χρησιμοποιώντας μικροοργανισμούς εδάφους
Η διάβρωση των εδαφών επηρεάζει ευθέως την άσκηση της γεωργικής δραστηριότητας. Σημαντικές ποσότητες εδάφους χάνονται κάθε χρόνο λόγω λανθασμένων πρακτικών με αποτέλεσμα να μειώνεται η καλλιεργούμενη έκταση σε συνθήκες όχι μόνο αυξανόμενου πληθυσμού, αλλά και πληθυσμού με αυξανόμενες διατροφικές απαιτήσεις. Σύμφωνα με στοιχεία του ΟΗΕ, το 33% των εδαφών του πλανήτη έχουν ήδη υποβαθμιστεί λόγω διάβρωσης. Αν συνεχιστεί η διάβρωση με τους τρέχοντες ρυθμούς υπολογίζεται ότι μέχρι το 2050 θα έχει χαθεί το 50% των καλλιεργήσιμων εδαφών.
Η ρύπανση προκαλείται από πολλαπλούς παράγοντες επηρεάζοντας όχι μόνο αρνητικά την ανάπτυξη των φυτικών οργανισμών αλλά καθιστώντας και σε αρκετές περιπτώσεις τα εδάφη ακατάλληλα για την καλλιέργεια.
Είναι στο χέρι όλων μας να δρομολογήσουμε νέες πολιτικές και να υιοθετήσουμε πρακτικές και μέτρα για την προστασία των εδαφών και τη βιώσιμη διαχείριση της γης. Προς την κατεύθυνση αυτή κινείται ο εορτασμός της Παγκόσμια Ημέρα Εδάφους 2022 (#WorldSoilDay) και η εκστρατεία της “Soils: Where food begins” που στοχεύει στην ευαισθητοποίηση σχετικά με τη σημασία της διατήρησης υγιών οικοσυστημάτων και της ανθρώπινης ευημερίας, αντιμετωπίζοντας τις αυξανόμενες προκλήσεις στη διαχείριση του εδάφους, αυξάνοντας την ευαισθητοποίηση του εδάφους και ενθαρρύνοντας τις κοινωνίες να βελτίωση της υγείας του εδάφους.
